Radca prawny wykonuje swój zawód:

Pomoc prawna osobom fizycznym, jeżeli nie są podmiotami gospodarczymi, nie może być świadczona przez radcę pozostającego w stosunku pracy lub wykonującego zawód poza kancelarią lub spółką.

Radca pozostający w stosunku pracy:

Jeżeli w danej jednostce organizacyjnej jest zatrudnionych dwóch lub więcej radców prawnych, jednemu z nich powierza się koordynację pomocy prawnej w tej jednostce.

Niezależność radcy - nie można mu polecać wykonania czynności wykraczającej poza zakres pomocy prawnej; nie jest on także związany poleceniem co do treści opinii prawnej.

Wyłączenie się rp od wykonywania czynności zawodowych - jest do tego zobowiązany, jeżeli:

Udział radcy prawnego (zapewnia mu zatrudniająca go jednostka) - w postępowaniu:

Przed organami orzekającymi rp prowadzi sprawy samodzielnie, dbając o należyte wykorzystanie przewidzianych przez prawo środków dla ochrony uzasadnionych interesów jednostki organizacyjnej.

Ocena pracy zawodowej rp jest dokonywana przez kierownika jednostki organizacyjnej po zasięgnięciu opinii radcy prawnego wskazanego przez radę OIRP.

Czas pracy - zalicza się do niego także czas niezbędny do załatwiania spraw poza lokalem jednostki organizacyjnej, w szczególności w sądach i w innych organach oraz czas przygotowania się do tych czynności. Czas pracy radcy prawnego w lokalu jednostki org. nie może być krótszy niż 2/5 czasu pracy ustalonego w zawartej z rp umowie.

Rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem z radcą prawnym przez jednostkę organizacyjną z powodu nienależytego wykonywania obowiązków radcy prawnego wynikających z przepisów niniejszej ustawy może nastąpić po uprzednim zasięgnięciu opinii rady okręgowej izby radców prawnych. Opinia ta powinna być przesłana jednostce organizacyjnej w terminie 14 dni od dnia otrzymania od tej jednostki zawiadomienia o zamiarze rozwiązania stosunku pracy.

Udzielanie pomocy prawnej:

Uprawnienia OIRP w stosunku do radców prawnych:

Koszty pomocy prawnej -

Ubezpieczenie:

Celem aplikacji jest przygotowanie aplikanta do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu radcy prawnego, kształtowanie poczucia godności zawodowej i postępowania zgodnie z zasadami etyki radcy prawnego.

Czas trwania - trwa trzy lata i sześć miesięcy. Rada okręgowej izby radców prawnych, aplikantom radcowskim wpisanym na listę po odbyciu zakończonej egzaminem z pozytywnym wynikiem aplikacji sądowej, prokuratorskiej, notarialnej lub adwokackiej, może skrócić okres aplikacji radcowskiej do lat dwóch, jak również zwolnić od odbycia aplikacji.

Miejsce odbywania aplikacji - kancelaria radcy prawnego, spółka radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów lub w jednostkach organizacyjnych, a co najmniej przez rok - w sądzie, kancelarii notarialnej lub prokuraturze, na podstawie porozumienia OIRP z radcą prawnym w kancelarii lub w spółce lub z kierownikiem właściwej jednostki organizacyjnej, prezesem sądu okręgowego, izby notarialnej lub prokuratorem okręgowym.

Wpis na listę aplikantów radcowskich:

Aplikację organizują i prowadzą okręgowe izby radców prawnych, współdziałając z organami administracji państwowej, sądami, kancelariami notarialnymi, prokuraturą oraz jednostkami organizacyjnymi.

Patron- jest wyznaczany przez radę OIRP; pod jego kierunkiem aplikant odbywa aplikację. Jego zadaniem jest przygotowanie aplikanta do wykonywania zawodu radcy prawnego.

Obowiązki aplikanta radcowskiego:

1) uczestniczenie w przewidzianych programem zajęciach teoretycznych i praktycznych,

2) samodzielne pogłębianie wiedzy prawniczej i praktycznych umiejętności zawodowych,

3) przestrzeganie dyscypliny szkolenia i pracy,

4) przystąpienie do egzaminu radcowskiego w wyznaczonym terminie.

Uprawnienia aplikanta radcowskiego:

Pozycja aplikanta - jest analogiczna do pozycji radcy prawnego:

Aplikacja polega w szczególności na:

Organy samorządu mające nadzór nad aplikacją:

Egzamin radcowski - kończy aplikację, może być jeden raz powtórzony w razie niepomyślnego wyniku.

Skreślenie z listy aplikantów:

Od uchwały o skreśleniu służy odwołanie do KRRP.

Radcowie są zorganizowani na zasadzie samorządu zawodowego. Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną są:

Nadzór nad działalnością samorządu wykonuje Minister Sprawiedliwości.

Pozycja samorządu - jest on niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega tylko przepisom prawa. Przynależność radców prawnych i aplikantów radcowskich do samorządu jest obowiązkowa.

Organami samorządu są:

Członkami organów mogą być tylko radcowie prawni.

Wybory do organów:

Uchwały organów samorządu są podejmowane w obecności co najmniej połowy członków danego organu.

Zadania samorządu to w szczególności:

1) udział w zapewnianiu warunków do wykonywania ustawowych zadań radców prawnych,

2) reprezentowanie radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz ochrona ich interesów zawodowych,

3) współdziałanie w kształtowaniu i stosowaniu prawa,

4) przygotowywanie aplikantów radcowskich do należytego wykonywania zawodu radcy prawnego oraz doskonalenie zawodowe radców prawnych,

5) nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu przez radców prawnych i aplikantów radcowskich,

6) prowadzenie badań w zakresie funkcjonowania pomocy prawnej.

Nadzór Ministra Sprawiedliwości:

Finansowanie samorządu:

1) ze składek radców prawnych i aplikantów radcowskich, opłat związanych z postępowaniem w sprawie wpisu na listę radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz kar pieniężnych,

2) z dochodów z innych źródeł, a w szczególności z dotacji i subwencji oraz darowizn i spadków.

Tworzą ją radcowie prawni i aplikanci radcowscy zamieszkali na terenie danego okręgu; teren działania OIRP jest określany w uchwale KRRP. Okręgowymi organami samorządu są:

Okręgowa izba radców prawnych - tworzą ją radcowie prawni i aplikanci zamieszkali na terenie danego okręgu.

Zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych:

1) ustalanie liczby członków rady okręgowej izby radców prawnych,

2) wybór dziekana rady okręgowej izby radców prawnych oraz pozostałych członków rady,

3) ustalanie liczby członków okręgowej komisji rewizyjnej i okręgowego sądu dyscyplinarnego oraz ich wybór,

4) ustalenie liczby zastępców rzecznika dyscyplinarnego oraz wybór rzecznika dyscyplinarnego i jego zastępców,

5) uchwalanie budżetu okręgowej izby radców prawnych i zatwierdzanie sprawozdań rady okręgowej izby radców prawnych z jego wykonania oraz rocznych lub okresowych planów pracy rady okręgowej izby,

6) dokonywanie podziału terenu działania okręgowej izby radców prawnych na rejony, o których mowa w ust. 2, i ustalenie liczby delegatów na zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych z poszczególnych rejonów,

7) odwołanie organów okręgowej izby radców prawnych lub poszczególnych członków tych organów,

8) ocena działalności organów okręgowej izby radców prawnych,

9) wybór delegatów na Krajowy Zjazd Radców Prawnych,

10) wybór członka Krajowej Rady Radców Prawnych, o którym mowa w art. 59 ust. 1.

Możliwe jest także zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia okręgowej izby radców prawnych - przez radę OIRP (w ciągu 3 tygodni od dnia wpływu wniosku):

Rada OIRP - kieruje działalnością izby. Jej organem wykonawczym jest prezydium, składające się z:

Zakres działania rady:

1) reprezentowanie interesów zawodowych członków okręgowej izby radców prawnych,

2) doskonalenie zawodowe radców prawnych,

3) nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu przez radców prawnych i aplikantów radcowskich,

4) występowanie do organów rejestrowych lub ewidencyjnych z wnioskiem o wszczęcie postępowania o wykreślenie z rejestru lub ewidencji podmiotu prowadzącego działalność w zakresie pomocy prawnej niezgodnie z przepisami niniejszej ustawy.

Okręgowa komisja rewizyjna - przeprowadza kontrolę działalności finansowej rady okręgowej izby radców prawnych.

Okręgowy sąd dyscyplinarny - rozpatruje sprawy dyscyplinarne członków OIRP wniesione przez rzecznika dyscyplinarnego oraz odwołania od ostrzeżeń udzielonych przez dziekana OIRP. Od jego orzeczeń przysługuje odwołanie do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego.

Krajowy Zjazd Radców Prawnych, jest zwoływany przez KRRP - udział w nim biorą delegaci wybrani przez zgromadzenia okręgowych izb radców prawnych, oraz z głosem doradczym:

Uprawnienia Krajowego Zjazdu Radców Prawnych:

1) wybór prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych ,

2) wybór Krajowej Rady Radców Prawnych, Wyższej Komisji Rewizyjnej, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego oraz Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego i jego zastępców,

3) uchwalenie wytycznych działania samorządu i jego organów,

4) określenie zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, a także zasad podejmowania uchwał przez organy samorządu,

5) rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Krajowej Rady Radców Prawnych, Wyższej Komisji Rewizyjnej, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego,

6) uchwalenie zasad etyki radców prawnych,

7) ustalanie podstawowych zasad gospodarki finansowej samorządu.

Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych - jest zwoływany przez KRRP w ciągu 2 miesięcy od dnia wpływu wniosku o zwołanie zjazdu:

Krajowa Rada Radców Prawnych - tworzą ją radcowie prawni i aplikanci radcowscy zamieszkali na terenie kraju. Stanowią ją prezes i członkowie wybrani przez KZRP oraz członkowie wybrani bezpośrednio przez zgromadzenia okręgowych izb, po jednym z każdej izby. Organem wykonawczym KRRP jest jej prezydium, które składa się z prezesa i wybranych przez Krajową Radę wiceprezesi, sekretarz, skarbnik i członkowie.

Zakres działania KRRP:

1) reprezentowanie samorządu wobec sądów, organów państwowych i samorządowych, instytucji i organizacji,

2) udzielanie opinii o projektach aktów prawnych oraz przedstawianie wniosków dotyczących unormowań prawnych,

3) koordynowanie działalności okręgowych izb radców prawnych i sprawowanie nadzoru nad ich działalnością,

4) uchwalanie budżetu Krajowej Rady Radców Prawnych i zatwierdzanie sprawozdań z jego wykonania oraz rozpatrywanie wniosków Wyższej Komisji Rewizyjnej,

5) wybór Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego, jeżeli jego mandat wygasł w okresie pomiędzy Krajowymi Zjazdami Radców Prawnych,

5a) wybór przewodniczącego Krajowego Zespołu Wizytatorów, jego zastępcy i członków,

6) rozpatrywanie odwołań od uchwał rad okręgowych izb radców prawnych,

7) koordynowanie doskonalenia zawodowego radców prawnych,

8) uchwalanie regulaminów:

a) działalności samorządu i jego organów,

b) zakresu, trybu działania oraz zasad wynagradzania wizytatorów,

c) odbywania aplikacji radcowskiej i składania egzaminu radcowskiego oraz pokrywania kosztów aplikacji radcowskiej i ustalania ich wysokości,

d) prowadzenia list radców prawnych i aplikantów radcowskich,

8a) uchylanie sprzecznych z prawem uchwał zgromadzenia okręgowej izby radców prawnych,

8b) ustalanie zasad przeprowadzania konkursu na aplikantów radcowskich,

9) tworzenie okręgowych izb radców prawnych, określanie ich liczby oraz terytorialnego zasięgu,

10) ustalanie zasad gospodarki finansowej samorządu,

11) określanie wysokości składki członkowskiej i zasad jej podziału oraz wysokości opłat związanych z decyzją w sprawie wpisu na listę radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz opłat manipulacyjnych.

Wyższa Komisja Rewizyjna: zajmuje się kontrolą działalności finansowej Krajowej Rady Radców Prawnych.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny - rozpatruje odwołania od orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych, oraz jako pierwsza instancja - sprawy dyscyplinarne członków KRRP i rad okręgowych izb radców prawnych (odwołania od tych rozstrzygnięć rozpatruje ten sam sąd w innym składzie).

Radcowie i aplikanci ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną za:

Tej odpowiedzialności nie podlegają czyny naruszające przepisy dotyczące porządku i dyscypliny pracy określone w Kodeksie pracy.

Kary dyscyplinarne to:

1) upomnienie,

2) nagana z ostrzeżeniem,

3) zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas od trzech miesięcy do pięciu lat (nie stosuje się do aplikanta; obok kary zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego orzeka się dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od lat dwóch do lat dziesięciu)

3a) kara pieniężna nie niższa od połowy przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za miesiąc poprzedzający datę orzeczenia dyscyplinarnego i nie wyższa od pięciokrotności tego wynagrodzenia,

4) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, a w stosunku do aplikantów radcowskich - wydalenie z aplikacji.

Obok kary nagany z ostrzeżeniem i kary pieniężnej można orzec dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od roku do pięciu lat.

W przypadku przewinień mniejszej wagi dziekan może udzielić radcy lub aplikantowi ostrzeżenia, od którego przysługuje odwołanie od okręgowego sądu dyscyplinarnego.

W sprawach dyscyplinarnych orzekają:

Jeżeli czyn jest jednocześnie przedmiotem postępowania karnego, to toczy się od niego niezależnie, ale może być zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego.

Postępowanie wszczyna się na wniosek rzecznika dyscyplinarnego lub Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego.

Przedawnienie - nie można wszczynać postępowania, jeżeli od popełnienia czynu minęły 3 lata, a w przypadku nadużycia wolności słowa - 6 miesięcy. Jeżeli czyn ma jednocześnie znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne następuje nie wcześniej niż przedawnienie karne.

Zatarcie ukarania karą zawieszenia prawa do wykonywania zawodu - po 5 latach od upływu okresu zawieszenia.

12